Gatunki inwazyjne: Przymiotno białe

Nazwa: przymiotno białe, zimotrwał pospolity, Erigeron annuus (L.) Pers.

Rodzina: astrowate Asteraceae (złożone Compositae), podrodzina: astrowe właściwe Asteroidae

Pochodzenie: Ameryka Północna, rodzime są na pewno stanowiska na wschodnich wybrzeżach USA

Zasięg wtórny na świecie: Rozpowszechniło się na zachodzie Ameryki Północnej, Kolumbii Brytyjskiej, na Nowej Zelandii, niemal całej Eurazji (Indie, Chiny, Kaukaz, Azja Mniejsza, Europa), wyspa Reunion

Status w Polsce: trwale zadomowiony, średnio inwazyjny (II kat. inwazyjności), zauważalne zagrożenie dla rodzimej przyrody Pl

Występowanie w Polsce: częsty w całym kraju, od nizin przez niższe położenia górskie

Kolonizowane siedliska: głównie antropogeniczne pobocza, przydroża, ugory, łąki i pastwiska, miejskie łąki kwietne, jednak wnika także do półnaturalnych i naturalnych siedlisk ważnych dla Wspólnoty:

· 3220 – pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków

· 6210 – murawy kserotermiczne (Cl. Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis) – priorytetowe są tylko murawy z ważnymi stanowiskami storczyków

Morfologia

Roślina dwuletnia bądź kilkuletnia. Posiada dość sztywną, prostą, ulistnioną naprzeciwlegle łodygę rozgałęziającą się u góry, o rzadkich, ale grubych, odstających włoskach. Wykształca liście dwu typów: dolne i górne. Liście dolne charakteryzują się długimi, klinowatymi ogonkami oraz grubą, odwrotnie jajowatą blaszką o masywnych ząbkach, podczas gdy górne cechują się brakiem ogonków lub ogonkami mocno skróconymi, tudzież lancetowatą blaszką, zwykle całobrzegą albo o drobniutkich, trudno dostrzegalnych ząbkach. Kwitnie od czerwca do października, nawet listopada. Białe koszyczki z żółtym środkiem to całe kwiatostany I rzędu, skupione w kwiatostany II rzędu w formie rozrzutki, wiechy lub baldachu. Pojedynczy koszyczek E. annuus zbudowany jest z brzeżnych (zewnętrznych) kwiatów języczkowych oraz wewnętrznych kwiatów rurkowych. Kwiaty języczkowe odznaczają się wyłącznie żeńskim charakterem, blado czerwonolilowym rzadziej brudno białym kolorem, długością równą średnicy całego koszyczka, a skupione są w dwa rzędy. Kwiaty rurkowe natomiast są obupłciowe, siarkowo żółte i drobne. Owocem przymiotna białego będzie typowa dla astrowatych niełupka z aparatem lotnym (puchem kielichowym). Aparat lotny tworzy się nieco inaczej na owocach z zewnętrznego szeregu i z wnętrza owocostanu. Na kwiatach, a potem owocach z najbardziej zewnętrznego szeregu włoski rosną w jednym, tym samym szeregu. Natomiast kwiatki, a potem niełupki ze środka posiadają dwa szeregi puchu kielichowego, przy czym włoski wewnętrzne są znacznie okazalsze od zewnętrznych.

Biologia i ekologia

Przymiotno białe w swej amerykańskiej ojczyźnie było pierwotnie gatunkiem pionierskim, przystosowanym do wkraczania na tereny zaburzane przez czynniki naturalne np.: buchtowiska pekari, norki borsuków i piesków preriowych, wiatrołomy, łachy i kamieńce rzeczne. Za najważniejszych zapylaczy w USA uznaje się kilka rodzajów pszczół samotnych (przede wszystkim z rodzaju zadrzechnia i gatunki pasożytujące lęgowo na innych pszczołach), poza tym koszyczki odwiedzane są przez muchówki (bujankowate, rączycowate oraz ścierwicowate). Osy, motyle i niektóre chrząszcze rabują pyłek lub nektar, ale raczej nie zapylają kwiatostanów przymiotna.

Zwalczanie: wyrywanie z korzeniem, koszenie przed wydaniem nasion, spasanie.

Ciekawostki

Przymiotno białe jako gatunek dzielone bywa w Polsce na dwa podgatunki: p. typowe oraz p. północne. Podobnie jak u niektórych innych członków rodziny astrowatych (mniszków i jastrzębców, zwanych popularnie „mleczami”) także europejskie populacje przymiotna białego składają się z mnóstwa klonów rozmnażających się apomiktycznie. Poszczególne klony różnią się liczbą chromosomów (przeważa 2n=26, 27 lub 36, sporadycznie trafia się i 2n=54).

Przymiotno białe bywa spasane przez owce, króliki, pieski preriowe i susły. W Ameryce występuje kilka gatunków owadów ściśle związanych z E. annuus, jakie teoretycznie dałoby się wykorzystać do jego zwalczania np.: pluskwiak Lygus lineolaris oraz ćma Schinia lynx.

• 

•