Zanik bioróżnorodności – globalne statystyki
Globalny raport IPBES z 2019 r. dotyczący różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów to najbardziej wyczerpujący raport w tej dziedzinie, jaki kiedykolwiek sporządzono. To także pierwszy projekt, przy którym współpracowali przedstawiciele wielu rządów. Opracowany w ciągu trzech lat przez 145 ekspertów, ocenił zmiany w stanie różnorodności biologicznej w ciągu ostatnich pięciu dekad. W efekcie dostarczył nam między innymi ważnych danych statystycznych dotyczących utraty różnorodności biologicznej oraz zilustrował skomplikowany obrazu relacji między ścieżkami rozwoju gospodarczego i ich wpływem na przyrodę. Oto niektóre z wniosków płynących z przeprowadzonej analizy:
- Zanik bioróżnorodności postępuje szybciej niż kiedykolwiek wcześniej w historii ludzkości. Średnia liczebność rodzimych gatunków w większości głównych siedlisk lądowych spadła o co najmniej 20% od 1900 roku.
- Od XVI wieku do dzisiaj wyginęło co najmniej 680 gatunków kręgowców, a ponad 9% wszystkich udomowionych ras ssaków wymarło do 2016 r. Kolejne 1000 ras jest nadal zagrożonych.
- Według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) ponad 41 000 zwierząt na całym świecie jest zagrożonych wyginięciem, w tym: 41% wszystkich płazów, prawie 33% koralowców tworzących rafy, 27% ssaków lądowych, ponad jedna trzecia wszystkich ssaków morskich i 13% spośród wszystkich znanych gatunków ptaków.
- Raport wskazuje kilka bezpośrednich i pośrednich czynników powodujących niepokojące zmiany w przyrodzie, które przyspieszyły w ciągu ostatnich 50 lat. Jednym z głównych bezpośrednich czynników powodujących zanik bioróżnorodności jest zanieczyszczenie. Na przykład zanieczyszczenie mórz wzrosło dziesięciokrotnie od 1980 r. Wpłynęło to na sytuację co najmniej 267 morskich gatunków, w tym 86% gatunków żółwi, 44% gatunków ptaków i 43% gatunków ssaków. Inne bezpośrednie przyczyny zaniku bioróżnorodności to zmiany charakteru dzikich siedlisk, bezpośrednia eksploatacja organizmów i zmiany klimatu. Z kolei pośrednie czynniki napędzające zanik bioróżnorodności wyrastają w dużej mierze z wyznawanych przez ludzi wartości i wynikających z nich zachowaniach społecznych. Obejmują one wzorce produkcji i konsumpcji, dynamikę wrostu populacji, handel, rozwój technologii oraz lokalne i globalne zarządzanie.
- Do roku 2019 liczba naturalnych ekosystemów zmniejszyła się średnio o 47% w porównaniu do ich najwcześniej szacowanych stanów. Niekorzystnym dla bioróżnorodności, znaczącym zmianom uległo około 75% powierzchni lądów. 66% powierzchni oceanów doświadcza dziś kumulacji skutków występowania szkodliwych czynników, co skutkuje między innymi obumieraniem rafy koralowej. Ponadto straciliśmy już 85% ogólnej powierzchni cennych przyrodniczo mokradeł. Tylko w ciągu ostatnich trzech dekad około 420 milionów hektarów lasów zniknęło z powierzchni ziemi w wyniku działalności człowieka, w tym karczowania gruntów pod uprawy rolne i wyrębu.
Plan Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework
Według autorów raportu, aby osiągać globalnie ustalone cele dotyczące ochrony przyrody, w tym bioróżnorodności, konieczna jest głęboka transformacja w zakresie ekonomii, polityki i technologii. W wielu przypadkach należałoby obrać kierunek zmian odwrotny do tego, do którego zmierzamy obecnie. Dziś wiemy już, że cele Aichi (cele Planu Strategicznego dla Różnorodności Biologicznej na lata 2011-2020) w większość nie zostały osiągnięte. Częściowo udało się zrealizować jedynie 6 z 14 postanowień. Następcą porozumienia z Aichi jest plan Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework, przyjęty przez 188 krajów i zakładający między innymi objęcie ochroną 30% powierzchni lądów i oceanów do roku 2030.
ŹRÓDŁA:
https://earth.org/biodiversity-loss-statistics/
