Odbudowa zasobów przyrodniczych | Nature Restoration Law

Zbliża się uchwalenie Unijnego Rozporządzenia o Odtwarzaniu Przyrody (nag. Nature Restoraton Law, NRL). 29 listopada Parlament Europejski zatwierdził rezultaty negocjacji trójstronnych z Radą i Komisją Europejską. Następnym krokiem będzie głosowanie plenarne w Parlamencie Europejskim (prawdopodobnie w marcu przyszłego roku). Wreszcie nastąpi oficjalne przyjęcie przez Radę UE zaakceptowanego przez Parlament rozporządzenia. W tej procedurze nie będzie już możliwości poprawek do treści rozporządzenia. Kiedy nowe prawo zostanie ustanowione w formie rozporządzenia, to stanie się bezpośrednio wiążące dla państw członkowskich. Dla nas, miłośniczek i miłośników dzikiej przyrody, łąk, pasów kwietnych oraz ogrodów biocenotycznych najważniejsze są poniższe cele.

Odbudowa zasobów przyrodniczych: Odwrócenie spadku liczebności i kondycji dzikich zapylaczy do 2030 r.

Zapylacze, zwłaszcza owady zapylające, pełnią kluczową rolę w procesie zapylania roślin, co ma ogromne znaczenie dla zdrowego funkcjonowania ekosystemów, produkcji żywności i utrzymania różnorodności biologicznej. Poniżej przedstawiam kilka głównych powodów, dla których konieczne jest chronienie zapylaczy:

Produkcja żywności: Zapylacze, zwłaszcza pszczoły, trzmiele, motyle i niektóre inne owady, są niezbędne do zapylania wielu roślin uprawnych. Ponad 75% głównych gatunków roślin, które dostarczają ludziom żywność, wymaga zapylania przez owady. Bez skutecznego procesu zapylania wiele roślin nie byłoby w stanie wytworzyć owoców, nasion, a nawet warzyw.
Bioróżnorodność: Zapylacze przyczyniają się do bioróżnorodności poprzez zapylanie dzikich roślin. Wiele gatunków roślin zależy od owadów zapylających do rozprzestrzeniania się i tworzenia nowych populacji. To zjawisko wpływa na różnorodność flory i fauny w danym obszarze.
Zachowanie równowagi ekosystemowej: Zapylacze odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemów poprzez wpływ na rozmieszczenie roślin i organizmów w danej przestrzeni. Są również istotne dla regulacji populacji szkodników roślin, co wpływa na zdrowie ekosystemu.
Zrównoważone rolnictwo: W przypadku rolnictwa, zapylacze są niezwykle ważne dla zrównoważonej produkcji żywności. Działa to również w interesie rolników, ponieważ poprawiają one plony i jakość upraw. Odpowiednia populacja zapylaczy pomaga w utrzymaniu równowagi w ekosystemie rolniczym.
Produkcja nasion: Wiele roślin, zwłaszcza tych, które są podstawowymi źródłami pożywienia, produkuje nasiona dzięki zapylaczom. Nasiona są kluczowe dla regeneracji roślin i utrzymania zdrowej populacji w przyrodzie.
Utrzymanie różnorodności genetycznej: Zapylacze przyczyniają się do utrzymania różnorodności genetycznej roślin poprzez skuteczne krzyżowanie się roślin i mieszanie różnych genotypów. To zjawisko jest kluczowe dla adaptacji roślin do zmieniających się warunków środowiskowych.

Ochrona zapylaczy staje się coraz ważniejsza w obliczu zagrożeń, takich jak utrata siedlisk, stosowanie pestycydów, zanieczyszczenie środowiska, a także zmiany klimatyczne. Bez tych istotnych usług ekosystemowych, ludzkość i inne formy życia na Ziemi stanęłyby przed wyzwaniami związanymi z utrzymaniem równowagi ekosystemów i produkcją żywności.

Dlatego już teraz warto zaopatrzyć się w mieszanki nasion, stworzone dla dobra trzmieli https://lakikwietne.pl/produkty/marki/beewild/laka-dla-trzmieli/

Odbudowa zasobów przyrodniczych: Odwrócenie spadkowego trendu ptaków tradycyjnego krajobrazu rolniczego

(ang. Farmland Bird Index, FBI), tak żeby w 2030 r. FBI miało 105% wartości z 2024 r., zaś w 2050 r. już 115%.

Ptaki krajobrazu rolniczego pełnią ważne funkcje w ekosystemach rolniczych, a ich ochrona przyczynia się do zrównoważonego rolnictwa i utrzymania różnorodności biologicznej. Poniżej przedstawiam kilka głównych powodów, dla których konieczne jest chronienie ptaków krajobrazu rolniczego:

Utrzymywanie równowagi ekosystemowej: Ptaki krajobrazu rolniczego są częścią złożonych łańcuchów pokarmowych. Działa to jako naturalny sposób na kontrolowanie i regulację populacji organizmów w ekosystemie rolniczym. Ich obecność może wpływać na zachowanie równowagi pomiędzy roślinami, owadami i innymi zwierzętami.
Kontrola populacji szkodników: Wiele ptaków krajobrazu rolniczego jest drapieżnikami szkodników rolniczych, takich jak owady, gryzonie czy ślimaki. Ptaki te pomagają w naturalnym kontrolowaniu populacji szkodników, co może zmniejszyć potrzebę stosowania pestycydów przez rolników.
Atrakcyjność krajobrazu: Obecność ptaków dodaje walory estetyczne krajobrazowi rolniczemu. Ponadto obserwacja ptaków może być atrakcyjną formą ekoturystyki, przynosząc korzyści lokalnym społecznościom.
Zapylanie roślin: Niektóre ptaki przyczyniają się do procesu zapylania roślin, co jest niezbędne dla produkcji owoców, nasion i innych roślinnych produktów w krajobrazie rolniczym.

W związku z tym ochrona ptaków krajobrazu rolniczego ma szeroki zakres korzyści, zarówno dla środowiska naturalnego, jak i dla ludzi, którzy zależą od zrównoważonych praktyk rolniczych. Wspieranie środowiska, w którym ptaki te mogą prosperować, jest istotnym elementem działań na rzecz ochrony bioróżnorodności i zrównoważonego rolnictwa. Nieocenioną pomocą w realizacji tego celu będzie zakładanie nowych pasów kwietnych https://pasykwietne.wordpress.com/author/karipadi/ jak również siew mieszanek dla ptaków https://lakikwietne.pl/produkty/marki/beewild/laka-dla-dzikich-ptakow/

Poprawa trendu dla następnych dwu, wybranych przez każde państwo członkowskie, wskaźników opisujących dobrostan terenów użytkowanych rolniczo (indeks motyli łąkowych, zawartość węgla w glebach mineralnych, udział terenów wiejskich z elementami zróżnicowanego krajobrazu). Łuskoskrzydłym i nie tylko im powinna spodobać się nasza kompozycja nasion https://lakikwietne.pl/produkty/marki/beewild/dla-motyli/

Odbudowa zasobów przyrodniczych: Zatrzymanie nadmiernej urbanizacji oraz utraty terenów zielonych netto w miastach do 2030 r.

Dzięki promocji błękitno-zielonej infrastruktury po 2030 r. ma się rozpocząć trend wzrostowy, aż do osiągnięcia „satysfakcjonującego poziomu” (jaki powinniśmy określić w Krajowym Planie Odbudowy Przyrody).

Zatrzymanie nadmiernej urbanizacji oraz utrata terenów zielonych netto w miastach jest istotne z kilku powodów, związanych zarówno z jakością życia ludzi, jak i zdrowiem ekosystemów miejskich. Oto kilka kluczowych powodów, dla których konieczne jest ograniczenie urbanizacji i utrzymanie zielonych obszarów w miastach:

Jakość życia mieszkańców: Zielone obszary w miastach, takie jak parki, ogrody publiczne i obszary rekreacyjne, przyczyniają się do poprawy jakości życia mieszkańców. Dostęp do przestrzeni zielonych sprzyja rekreacji, odpoczynkowi, a także poprawia zdrowie psychiczne i fizyczne.
Regulacja klimatu miejskiego: Tereny zielone absorbują światło słoneczne i pomagają w absorpcji ciepła, co przyczynia się do regulacji temperatury w mieście. Rośliny absorbują dwutlenek węgla i produkują tlen, co poprawia jakość powietrza.
Zatrzymanie wód opadowych: Zielone obszary działają jak naturalne obszary retencji, absorbując wodę deszczową i zmniejszając ryzyko powodzi. To przyczynia się do zrównoważonego zarządzania wodami opadowymi.
Bioróżnorodność: Zielone obszary są domem dla różnorodnych form życia, w tym roślin, ptaków, owadów i innych organizmów. Utrzymywanie bioróżnorodności w miastach jest ważne dla równowagi ekosystemów miejskich.
Ochrona zdrowia publicznego: Zielone tereny wspierają zdrowie publiczne poprzez poprawę jakości powietrza, redukcję poziomu hałasu i zapewnienie przestrzeni do aktywności fizycznej. To przyczynia się do zmniejszenia problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, otyłość i stres.
Zrównoważony rozwój urbanistyczny: Nadmierne zastosowanie betonu i urbanizacja bez zrównoważonego podejścia mogą prowadzić do problemów związanych z przegrzewaniem się miast, tzw. efektem wyspy ciepła, oraz utratą terenów zielonych. Zachowanie równowagi pomiędzy urbanizacją a zachowaniem obszarów zielonych jest kluczowe dla zrównoważonego rozwoju miast.
Odporność na zmiany klimatu: Zielone obszary mogą poprawić odporność miast na skutki zmian klimatu, takie jak ekstremalne temperatury, burze deszczowe i susze. Rośliny i gleba mogą działać jako naturalne filtry i regulatorzy, pomagając w dostosowaniu miast do zmieniających się warunków.

W związku z powyższymi korzyściami, wiele miast i społeczności dąży do zachowania i rozwijania terenów zielonych, a także do zrównoważonego planowania urbanistycznego, które uwzględnia potrzeby mieszkańców i ochronę środowiska. Ograniczenie nadmiernej urbanizacji i utrzymywanie terenów zielonych stanowi ważny krok w kierunku budowy bardziej zrównoważonych i przyjaznych dla ludzi miast.

O zieleni miejskiej więcej możecie przeczytać tu https://kwietna.org/tag/zielen-miejska/

Powszechna inwentaryzacja wszystkich siedlisk i gatunków „naturowych”

Inwentaryzacja ma objąć siedliska i gatunki z listy chronionych na mocy Dyrektywy Siedliskowej oraz Dyrektywy Ptasiej) w ciągu najbliższych 2 lat, w tym również poza ustanowionymi obszarami Natura 2000. Towarzyszyć im będzie ocena jakości płatów siedlisk oraz gatunków „naturowych”, celem wskazania jakim trzeba pomóc w pierwszej kolejności. Siedliskami „naturowymi” są liczne ekosystemy łąk i muraw np.: https://beewild.pro/murawy-kserotermiczne/ i https://beewild.pro/murawy-napiaskowe/ , poza tym młaki, hale górskie oraz słonawy, nawet tak nielubiane przez dawnych farmerów bliźniczyska.

Sporządzone zostaną mapy miejsc wymagających renaturyzacji wraz z oceną jakie powinny być „zasoby referencyjne” w skali kraju, oraz planem środków mających na celu przywrócenie miejsc/siedlisk do dobrego stanu. Będzie to niezbędne albowiem ww. dane oraz plan działań każde państwo członkowskie musi wykazać w Krajowym Planie Odbudowy Przyrody. Do 2030 r. Polska powinna wdrożyć środki mające na celu przywrócenie do dobrego stanu 30% niebędącego w dobrym stanie krajowego areału siedlisk przyrodniczych z zał. I Dyr. Siedliskowej, w pierwszej kolejności w obszarach Natura 2000, jak również odbudować 30% brakującego areału. Do 2040 r. odtworzone ma już być 60% siedlisk.

Skuteczna ochrona siedlisk „naturowych” przed degradacją ich stanu, również poza obszarami Natura 2000. Zezwolenia na przedsięwzięcia niszczące siedliska udzielane będą tylko wyjątkowo, dla nadrzędnych interesów celu publicznego związanych z obronnością, ewentualnie dla działań mitygujących zmiany klimatu albo usuwających skutki klęsk żywiołowych i katastrof przemysłowych, spowodowanych działaniem siły wyższej.

Odbudowa gleb organicznych (torfów)

Na blisko 330 tys. ha użytkowanych rolniczo trwałych użytków zielonych: łąk i pastwisk odtworzone zostaną torfowiska. W tym co najmniej 82 tys. ha zostanie znowu nawodnionych do 2030 r. Powierzchnia odtwarzanych torfowisk, w tym paludikultur rolniczych, osiągnąć do 147 tys. ha do 2040 r., zaś 183 tys. ha do 2050 r.

Odtwarzanie torfowisk ma znaczenie z punktu widzenia ochrony środowiska, bioróżnorodności, klimatu oraz zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi. Oto kilka kluczowych powodów, dla których odtwarzanie torfowisk jest istotne:

Magazynowanie węgla: Torfowiska są skutecznymi magazynami węgla. Torf, będący martwą materią roślinną, gromadzi ogromne ilości węgla organicznego. Odtwarzanie torfowisk przyczynia się do zatrzymywania dalszej utraty węgla do atmosfery, co pomaga w ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych.
Ochrona bioróżnorodności: Torfowiska są unikalnymi środowiskami, które stanowią dom dla wielu gatunków roślin, zwierząt i mikroorganizmów, które są dostosowane do specyficznych warunków torfowisk. Odtwarzanie torfowisk wspomaga ochronę i przywracanie miejscowej bioróżnorodności.
Rola w cyklach wodnych: Torfowiska odgrywają ważną rolę w regulacji cyklów wodnych. Są naturalnymi zbiornikami wody, absorbuje wodę deszczową i stopniowo ją uwalniając. Odtwarzanie torfowisk przyczynia się do poprawy retencji wody i zapobiegania ekstremalnym zjawiskom hydrologicznym, takim jak powodzie lub susze.
Łagodzenie skutków zmian klimatu: Zachowanie torfowisk jest kluczowe dla łagodzenia skutków zmian klimatu. Odtwarzanie torfowisk pomaga w zwiększaniu ich zdolności do magazynowania węgla, co ma pozytywny wpływ na globalne równowagi węglowe i zmniejszanie emisji gazów cieplarnianych.
Ochrona przed erozją gleby: Torfowiska pełnią funkcję naturalnych tam, utrzymując glebę w swoim miejscu. Odtwarzanie torfowisk może pomóc w zapobieganiu erozji gleby, utrzymując strukturę gleby i chroniąc ją przed utratą.
Źródło wody pitnej: Torfowiska są ważnym źródłem wody pitnej. Odtwarzanie torfowisk przyczynia się do utrzymania czystości i ilości wód gruntowych, które są istotne dla dostarczania wody pitnej oraz dla różnych ekosystemów wodnych.

W związku z powyższymi korzyściami, wiele projektów i inicjatyw skupia się na odtwarzaniu torfowisk, zarówno na poziomie lokalnym, jak i globalnym. Przywracanie torfowisk jest kluczowe dla zrównoważonego zarządzania środowiskiem, bioróżnorodnością oraz walki ze zmianami klimatu.

Niezbędna jest także natychmiastowa redukcja eksploatacji torfu, który jest tradycyjnie stosowany jako paliwo i materiał ogrodniczy.

**Do 2030 roku na blisko 330 tys. ha użytkowanych rolniczo trwałych użytków zielonych: łąk i pastwisk** odtworzone zostaną torfowiska.

Posadzenie w UE 3 miliardów drzew poza lasami gospodarczymi

Na ziemie polskie przypadnie niemal 230 mln sadzonek czyli ponad 75 tysięcy na gminę. Preferowane będą gatunki rodzime oraz biocenotyczne.

Warto zaopatrywać się już w nasiona gatunków krajowych, przyjaznych ptakom oraz dzikimi zapylaczom: https://lakikwietne.pl/produkty/marki/beewild/kwitnace-drzewa-i-krzewy/

Analogicznie do rolnictwa także leśnictwo musi wybrać sześć z siedmiu wskaźników odnoszących się do dobrostanu i pierwotności lasów dla jakich wykaże w 2030 r. trend poprawy. Są to: udział drzewostanów o zróżnicowanej strukturze wieku, łączność lasów (korytarze ekologiczne między nimi), węgiel organiczny w glebie leśnej i martwym drewnie, martwe drewno leżące, martwe drewno stojące, udział lasów z udziałem głównie, a najlepiej wyłącznie gatunków rodzimych oraz różnorodność gatunkowa drzew. Leśnicy muszą też doprowadzić do wzrostu liczby i poprawy dobrostanu ptaków, mierzonej indeksem pospolitych ptaków leśnych.