???????? W obliczu zmian klimatycznych, coraz więcej inicjatyw skupia się wokół ograniczeń emisji CO2. Jednym z takich działań jest sadzenie lasów. Jednak, jak wskazuje coraz bogatsza wiedza, niesie to ze sobą zarówno korzyści, jak i pułapki. Warto zastanowić się, czy każde zalesienie jest jednoznaczne z zyskiem dla środowiska.
Sadzenie drzew w Europejskim Zielonym Ładzie
W ramach Europejskiego Zielonego Ładu, Strategia Bioróżnorodności UE na 2030 rok zakłada zasadzenie co najmniej 3 miliardów dodatkowych drzew do 2030 roku. Inicjatywa One Tree Pledge skupia się na zrównoważonym podejściu. Zachęca osoby, instytucje i firmy do sadzenia drzew w celu kompensacji emisji dwutlenku węgla.
Jednak dużo istotniejsza jest ochrona starodrzewów. Zwłaszcza tych, które charakteryzują się bogactwem strukturalnym i funkcjonalnym, oraz posiadają wysoki stopień naturalności. Takie lasy pełnią kluczowe funkcje, nie tylko zabezpieczając bioróżnorodność, lecz również gromadząc węgiel, magazynując wodę, przeciwdziałając powodziom, ograniczając efekty suszy oraz łagodząc wpływ zmian klimatycznych. Niestety, wiele z tych cennych lasów nadal ulega wycince, co skutkuje utratą ich korzystnych funkcji i wpływa negatywnie na ekosystemy. Chcąc działać na rzecz przyrody i klimatu, trzeba pamiętać o kluczowej zasadzie: po pierwsze nie szkodzić.
Realne koszty i zyski środowiskowe sadzenia lasów
Choć sadzenie drzew ma ogromny potencjał w walce ze zmianami klimatycznymi, należy zachować ostrożność i planować zalesienia zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Warto pamiętać, że las w naszym klimacie wyrośnie naturalnie bez ingerencji człowieka. Zupełnie bezkosztowo i w najbardziej różnorodny oraz dostosowany do lokalnych warunków sposób. Wystarczy zostawić teren naturalnej sukcesji i w ciągu kilku lat pojawią się tam drzewa i krzewy, które znajdą w tym miejscu swoją niszę ekologiczną.
Jeśli jednak chcemy poudawać naturę i przyspieszyć ten proces, należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach, by dobre intencje nie stały się greenwashingiem. Nasadzenia drzew nie są uniwersalnym rozwiązaniem problemów z klimatem i bioróżnorodnością. Zalesianie muraw, łąk czy torfowisk jest wręcz szkodliwe dla środowiska. Występujące tam zwierzęta i rośliny są związane z otwartym krajobrazem. W takich miejscach objętych ochroną czynną usuwa się drzewa i krzewy, by utrzymać otwarty charakter przestrzeni. Przykładem może tu być krytycznie zagrożony motyl niepylak apollo (Parnassius apollo). Intensywne zalesianie obszarów górskich monokulturami drzew iglstych doprowadziło ten gatunek na skraj wymarcia.
Dodatkowo trzeba pamiętać, o całościowym koszcie ekologicznym nowych nasadzeń. Znajdą się tu m.in.:
- niszczenie torfowisk do produkcji ziemi, w której rosną sadzonki,
- środki ochrony roślin i sztuczne nawozy wykorzystywane do produkcji sadzonek,
- wykorzystanie plastikowych doniczek, które nie nadają się do recyklingu,
- ślad węglowy logistyki.
Najlepsze praktyki sadzenia drzew
Sadź jedynie rodzime gatunki drzew i krzewów w formach nieodmianowych. Czyli takich jak występują w naturze. Dobór gatunków powinien być dostosowany do warunków siedliskowych. Najlepiej gdyby sadzonki pochodziły z lokalnych plantacji. Dzikie formy drzew i krzewów można znaleźć w wielu szkółkach leśnych.
Twórz różnorodne siedlisko. Przy sadzeniu lasu kluczowa jest różnorodność wykorzystanych gatunków. Im więcej, tym lepiej. Mieszanie drzew i krzewów pozwoli stworzyć zbliżone do naturalnych struktury ekosystemu leśnego. Trzeba jedynie pamiętać, żeby w miarę możliwości nie sadzić koło siebie roślin jednego gatunku. Warto wybierać te gatunki, które są wyeliminowane z gospodarki leśnej przez relatywnie niską jakość surowca drzewnego, jaki dostarczają. Drzewa takie jak wierzby, lipy i graby odgrywają kluczową rolę w zachowaniu bioróżnorodności leśnej. Są źródłem licznych dziupli, które chętnie zamieszkują ptaki, co przyczynia się do utrzymania różnorodności ekosystemu leśnego.
Wybieraj sadzonki z gołym korzeniem lub w jutowych workach. Doniczki, w których sprzedawane są sadzonki, nie nadają się do recyklingu, ani ponownego wykorzystania. Więc kiedy zostaną wykorzystane, trafią na wysypisko śmieci.
Pamiętaj!
- Myśl w kategoriach ekosystemów: Zróżnicowane, naturalne ekosystemy są kluczowe dla utrzymania równowagi. Z reguły starsze zbiorowiska są cenniejsze niż młode.
- Chroń wrażliwe ekosystemy: Mokradła, torfowiska i obszary trawiaste powinny pozostać niezalesione.
- Pozwól na naturalną sukcesję: Pozwólmy na naturalną sukcesję w odpowiednich miejscach, aby przywrócić wielowarstwowość leśnego ekosystemu.
???? Ważne jest, aby nasze wysiłki w obszarze sadzenia drzew były przemyślane, oparte na zrównoważonych praktykach, aby osiągnąć długoterminowe korzyści.
Źródło:
