Trzmiele to jedne z najważniejszych zapylaczy w naszych ekosystemach. Budzą się już w marcu, kiedy kwiatów jest jeszcze niewiele, a temperatura bywa niska. Są jednymi z pierwszych owadów zapylających, aktywującymi się jeszcze przed większością pszczół, dlatego wczesnowiosenne źródła pożywienia są dla nich kluczowe. Bez odpowiednich roślin kwitnących już w marcu i kwietniu, trzmiele mogą mieć trudności z przetrwaniem i rozwinięciem kolonii. Aby im pomóc, można w prosty i bezkosztowy sposób rozmnażać rodzime krzewy, które kwitną jako jedne z pierwszych w roku. Wystarczy pobrać sztobry – zdrewniałe fragmenty pędów – i posadzić je w odpowiednich warunkach. To naturalna i skuteczna metoda wspierania bioróżnorodności!

Dlaczego warto pomagać trzmielom przy pomocy rodzimych krzewów?

Trzmiele są kluczowe dla zapylania wielu dzikich i uprawnych roślin, ale ich populacja spada z powodu degradacji siedlisk, stosowania pestycydów i braku pożywienia wczesną wiosną. Kwitnące krzewy dostarczają im cennego nektaru i pyłku już od pierwszych ciepłych dni.

Które krzewy są najlepsze dla trzmieli?

1. Wierzby (Salix sp.)

Rodzime gatunki:

  • Wierzba iwa (Salix caprea) 🌿 – kluczowe źródło nektaru dla trzmieli wczesną wiosną.
  • Wierzba purpurowa (Salix purpurea) 🌿 – łatwa do rozmnażania, atrakcyjna dla zapylaczy.
  • Wierzba wiciowa (Salix viminalis) 🌿 – popularna w naturalnych siedliskach.
  • ✅ Bardzo ważne dla trzmieli, łatwe w rozmnażaniu.

2. Porzeczka alpejska (Ribes alpinum)

  • Rodzima, występuje w lasach i zaroślach.
  • Zapylana przez pszczoły i trzmiele.

3. Czeremcha pospolita (Prunus padus)

  • Rodzima, pospolita w całej Polsce.
  • Bardzo chętnie odwiedzana przez zapylacze.
  • Łatwo rozmnaża się ze sztobrów, ale wymaga osłony w początkowej fazie ukorzeniania.

4. Śliwa tarnina (Prunus spinosa)

  • Rodzima, rośnie na skrajach lasów i ugorach.
  • Kwitnie wczesną wiosną, dostarczając pożywienia trzmielom.
  • Łatwo rozmnaża się ze sztobrów, ale warto użyć ukorzeniacza.

5. Berberys zwyczajny (Berberis vulgaris)

  • Rodzima, występuje w lasach i zaroślach.
  • Źródło nektaru dla trzmieli wczesną wiosną.
  • Uwaga: Berberys może być żywicielem rdzy zbożowej, więc nie sadzić go w pobliżu upraw zbóż.

Jak pobierać sztobry z krzewów przed wiosną?

Późna zima i wczesna wiosna (koniec lutego – początek marca) to dobry czas na pobieranie sztobrów. Ważne jest, by wybierać jednoroczne, zdrowe pędy o długości 20–30 cm, dolny koniec ścinać skośnie i usuwać dolne pąki. W niektórych przypadkach warto użyć ukorzeniacza.

Najlepsze gatunki do pobierania sztobrów wczesną wiosną

  • Wierzby (Salix sp.) – idealny moment na pobranie sztobrów. Bardzo łatwo się ukorzeniają, a ich kwiatostany (bazie) to jedno z najważniejszych źródeł pożywienia dla trzmieli wczesną wiosną.
  • Śliwa tarnina (Prunus spinosa) – dobrze się ukorzenia, ale warto zastosować ukorzeniacz.
  • Czeremcha pospolita (Prunus padus) – można próbować, ale ukorzenianie jest wolniejsze i lepiej sprawdza się w doniczkach pod osłoną.
  • Porzeczka alpejska (Ribes alpinum) – lepiej poczekać do kwietnia, ale można już próbować.

Jak prawidłowo ukorzeniać sztobry?

📌 Bezpośrednio w ziemi – wilgotna, lekko przepuszczalna gleba. Najlepsza metoda dla wierzb i tarniny.
📌 W wodzie – idealna dla wierzb, które wytwarzają korzenie już po 1–2 tygodniach.
📌 W doniczkach pod osłoną – metoda zalecana dla tarniny i czeremchy. Najlepiej użyć mieszanki podłoża beztofrowego i piasku.
💡 Wskazówka: Jeśli jest jeszcze zimno, sztobry można przechować kilka tygodni w wilgotnym piasku w chłodnym miejscu (np. piwnicy), a następnie sadzić w kwietniu.

Podsumowanie – czy warto pobierać sztobry teraz?

Wierzby – tak, to idealny czas!
Tarnina – można, ale warto użyć ukorzeniacza.
Czeremcha – możliwe, ale lepiej w doniczce pod osłoną.
Porzeczka alpejska – lepiej poczekać do kwietnia, ale można próbować.

Jeśli chcesz działać od razu – wierzby i tarnina to najlepszy wybór! 🌱😊

Pomaganie trzmielom jest proste, naturalne i nie wymaga żadnych nakładów finansowych. Wystarczy kilka pobranych sztobrów, aby stworzyć cenne siedliska dla zapylaczy i wzbogacić lokalną florę. Sztobry zasadzone w tym roku zaczną działać najwcześniej w przyszłym sezonie, ale warto zacząć już teraz. Każda nowa roślina to krok w stronę lepszego środowiska dla trzmieli! 🐝🌿

Interesuję Cię trzmiele? Dołącz do Klubu Trzmieli!

Dołącz do Klubu Trzmieli