20 marca – rewilding day

20 marca obchodzimy World #Rewilding Day. Rewilding to koncepcja zarządzania i odtwarzania dzikich ekosystemów, które zostały uszkodzone lub zdegradowane przez działalność człowieka. Celem rewildingu jest przywrócenie naturalnych procesów ekologicznych, odnowienie bioróżnorodności i odbudowa naturalnych związków międzygatunkowych.

Rewilding opiera się na idei, że wiele ekosystemów wymaga obecności dużych drapieżników i dużej ilości roślinożerców, aby utrzymać prawidłową równowagę ekologiczną. Rewilding polega na przywróceniu lub wprowadzeniu gatunków, które kiedyś zamieszkiwały dane tereny, ale zniknęły z nich z powodu działań człowieka.

W ramach rewildingu przeprowadza się różne działania, takie jak usuwanie barier (jak groble i zapory, które przeszkadzają w naturalnym przepływie wody) czy wprowadzanie gatunków roślin i zwierząt, które wcześniej zamieszkiwały dany obszar, ale zniknęły z powodu działań człowieka. Istotnym aspektem rewildingu jest też minimalizacja ingerencji człowieka, aby przywrócić naturalne procesy i zachować dzikie ekosystemy.

Zasady rewildingu

Rewilding to podejście do przywracania ekosystemów do naturalnej równowagi poprzez przywracanie zaginionych lub zmienionych składników biotycznych i abiotycznych. Nie ma jednoznacznie określonych zasad rewildingu, ale istnieją pewne wytyczne i koncepcje, które pomagają w realizacji tego podejścia. Poniżej przedstawione są niektóre zasady rewildingu:

1. Brak ingerencji człowieka — rewilding polega na przywracaniu naturalnych procesów, bez ingerencji człowieka. Dlatego istotne jest, aby ludzie ograniczali swoją obecność i działania w takich obszarach.
2. Przywracanie naturalnych procesów — celem rewildingu jest przywrócenie naturalnych procesów i zachowań w ekosystemach, takich jak naturalna sukcesja, przepływ wody, wędrówki zwierząt, procesy kształtowania krajobrazu, itp.
3. Restytucja i reintrodukcja gatunków kluczowych — gatunki kluczowe to te, które pełnią kluczową rolę w funkcjonowaniu ekosystemów. Przywracanie tych gatunków może prowadzić do odtworzenia naturalnych procesów i zachowań.
4. Odtwarzanie naturalnych siedlisk — rewilding często wymaga przywrócenia naturalnych siedlisk, które zostały zmienione przez działalność człowieka. Przykłady to odtwarzanie mokradeł, lasów, rzek i bagien.
5. Przywracanie zwierząt drapieżnych — reintrodukcja lub zwiększenie populacji zwierząt drapieżnych może pomóc w utrzymaniu równowagi ekosystemów poprzez kontrolowanie populacji innych zwierząt.
6. Zwiększenie bioróżnorodności — rewilding ma na celu zwiększenie bioróżnorodności, poprzez przywracanie różnych gatunków roślin i zwierząt oraz ich naturalnych siedlisk.
7. Przywracanie zrównoważonej interakcji między gatunkami — przywracanie naturalnych interakcji między gatunkami jest kluczowe dla utrzymania równowagi ekosystemów.
8. Monitorowanie postępów — ważne jest regularne monitorowanie postępów w procesie rewildingu, aby mieć pewność, że cele są osiągane i że ekosystemy pozostają stabilne i zdrowe.

Działania podejmowane w ramach rewildingu

Istnieje wiele przykładów działań rewildingu na całym świecie. Poniżej przedstawiamy kilka z nich:

• Reintrodukcja wilków do Yellowstoune National Park w Stanach Zjednoczonych: W latach 90-tych wilki zostały reintrodukowane do parku, aby zapobiec nadmiernemu wypasowi łosi i przywrócić naturalną równowagę w ekosystemie.
• Przywrócenie populacji orłów bielików w Szkocji: Populacja orłów bielików w Szkocji została zniszczona przez polowania i środki chemiczne stosowane w rolnictwie. W latach 70-tych XX wieku rozpoczęto program reintrodukcji tych ptaków, a dziś ich populacja rośnie.
• Odbudowa lasów deszczowych w Brazylii: W Brazylii prowadzony jest program odbudowy lasów deszczowych, które zostały zniszczone przez wycinanie drzew. W ramach programu sadzi się nowe drzewa i przywraca naturalny stan lasów.
• Przywrócenie populacji wydr w Wielkiej Brytanii: Wydry w Wielkiej Brytanii były na skraju wyginięcia z powodu utraty siedlisk i polowań. W ramach programu rewildingu prowadzone są działania na rzecz odbudowy ich populacji, w tym reintrodukcja i ochrona siedlisk.
• Przywrócenie populacji żubrów w Polsce: W Polsce prowadzony jest program reintrodukcji żubrów, które zostały wytępione w XIX wieku. Dzięki programowi populacja tych zwierząt rośnie, a żubry stały się symbolem ochrony dzikiej przyrody.

• 

• 

• 

Co zatem można i należy robić w ramach rewildingu?

1. Ochrona i reintrodukcja gatunków zagrożonych — działania w celu ochrony i reintrodukcji gatunków zwierząt i roślin, które zostały wyeliminowane z danego obszaru. Przykłady takich działań obejmują reintrodukcję wilków, ryb drapieżnych, lub ptaków drapieżnych.

2. Rewitalizacja ekosystemów wodnych — przywracanie naturalnych procesów w ekosystemach wodnych, takich jak usunięcie zapór i budowa dróg migracyjnych dla ryb, a także reintrodukcja lub ochrona gatunków wodnych.

3. Przywracanie naturalnych procesów ekologicznych — naturalna regulacja drapieżnictwa i konkurencji, kontrola nadmiernego wzrostu roślinności.

4. Odtwarzanie krajobrazów naturalnych takich jak mokradła, lasy i łąki.

Zagrożenia płynące z rewildingu

Rewilding, czyli proces przywracania naturalnego ekosystemu poprzez reintrodukcję gatunków oraz przywrócenie ich naturalnego środowiska, może wiązać się z pewnymi zagrożeniami. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

• Konflikty z ludźmi: Przywrócenie populacji dzikich zwierząt może prowadzić do konfliktów z ludźmi, zwłaszcza w przypadku, gdy te zwierzęta wchodzą w interakcje z ludzkimi siedliskami i hodowlami.
• Wpływ na populacje dzikich zwierząt: Reintrodukcja gatunków może wpłynąć na istniejące już populacje dzikich zwierząt, np. poprzez konkurencję o pokarm i siedliska.
• Zagrożenia dla gatunków zagrożonych: Reintrodukcja gatunków może wprowadzić choroby lub drapieżników, które stanowią zagrożenie dla istniejących już populacji dzikich zwierząt, w tym dla gatunków zagrożonych wyginięciem.
• Zagrożenia dla ekosystemu: Przywrócenie gatunków może wpłynąć na ekosystem, zwłaszcza w przypadku, gdy te gatunki wprowadzają nieznane wcześniej relacje drapieżnictwa lub konkurencji, co może zaburzyć równowagę ekosystemu.
• Wykorzystanie gruntów: Rewilding może skutkować rezygnacją z wykorzystania gruntów rolnych lub leśnych, co może mieć wpływ na gospodarkę lokalną.
• Finansowanie i zarządzanie: Przywracanie populacji dzikich zwierząt i przywracanie naturalnych ekosystemów może być kosztowne i wymagać odpowiedniego zarządzania, aby zapobiec negatywnym skutkom.

Podsumowując, rewilding to proces, który może pomóc w przywracaniu naturalnych ekosystemów i ochronie dzikich zwierząt, ale wymaga również uwagi i odpowiedniego zarządzania, aby zapobiec negatywnym skutkom dla ludzi i środowiska.