Pasy kwietne
Założenia projektu
Rolnictwo, które jest fundamentalnie ważną dziedziną gospodarki, stanowi obecnie najważniejszy czynnik spadku różnorodności biologicznej. Ocenia się, że w latach 2000-2050 będzie ono odpowiedzialne za połowę tego spadku, a sama tylko uprawa roślin – za około 1/3 utraty biologicznej różnorodności Ziemi. Tym samym rolnictwo przyczynia się bardzo silnie do utraty usług ekosystemowych i w rezultacie – stwarza zagrożenia dla dobrobytu i egzystencji ludzi.
Wyniki badań naukowych są jednoznaczne. Warunkiem koniecznym do tego, by intensywną produkcję rolną pogodzić z utrzymaniem wysokiej różnorodności biologicznej i tym samym zachowaniem możliwości korzystania z wielu usług ekosystemowych, jest utrzymywanie urozmaiconej struktury krajobrazu rolniczego. Drogi do osiągnięcia tego celu są dwie:
ochrona obecnie istniejących tzw. środowisk marginalnych, czyli zadrzewień, zakrzewień, miedz, mokradeł, zbiorników wodnych, skarp, występujących na obrzeżach lub w obrębie pól;
urozmaicenie pól uprawnych, które w klimacie umiarkowanym stanowią obecnie (poza terenami ze zwartą zabudową) najbardziej monotonne i najmniej różnorodne biologicznie fragmenty lądu
Kwietne pasy sposobem na wzmocnienie i wzbogacenie usług ekosystemowych terenów uprawnych.
Stosunkowo prostym i tanim sposobem na urozmaicanie pól uprawnych jest zakładanie kwietnych pasów, czyli fragmentów pól wyłączonych z uprawy roślin, a obsianych mieszanką obficie kwitnących roślin nektarodajnych. Bogactwo takich gatunków powoduje, że kwietne pasy zawierają duże zasoby nektaru i pyłku. Z kolei zróżnicowana „architektura” wewnętrzna, związana ze zróżnicowaną budową poszczególnych gatunków roślin, tworzy rozmaitość nisz ekologicznych. Kwietne pasy są z założenia trwałymi, wieloletnimi elementami, stanowiącymi zatem środowisko życia wielu gatunków zwierząt w sezonie wegetacyjnym, a ponadto sprzyjają zimowaniu licznych gatunków bezkręgowców (Kujawa i in. w druku).
Wśród zwierząt licznie występujących w kwietnych pasach są grupy gatunków korzystnych z punktu widzenia usług ekosystemowych, istotne z punktu widzenia człowieka. Są to parazytoidy, zapylacze, drapieżne chrząszcze i pająki. Oprócz tego kwietne pasy wywierają korzystny wpływ także na ptaki i drobne ssaki, które zwykle występują w kwietnych pasach lub w ich pobliżu w większych zagęszczeniach, niż na otwartych monotonnych polach uprawnych.
