Nazwa: kolczurka klapowana, echinocystis klapowany, Echinocystis lobata Torr. & Gray
Rodzina: dyniowate Cucurbitaceae
Pochodzenie: Ameryka Północna, przede wszystkim region Wielkich Jezior na pograniczu Kanady i Stanów, z rozproszonymi stanowiskami dalej na zachód do Gór Skalistych. Na północy osiąga Nową Szkocję i Brunszwik, na południu rzekę Ohio.
Zasięg wtórny na świecie: Europa, w pierwszej setce najniebezpieczniejszych roślin inwazyjnych
Status w Polsce: Kategoria inwazyjności IV (najwyższa) 17 pkt,
Występowanie w Polsce: w dolinach rzecznych oraz na brzegach jezior i stawów; uprawa kolczurki podlega karze aresztu bądź grzywny.
Kolonizowane siedliska: Spośród siedlisk z unijnej Dyrektywy Habitatowej wkracza przede wszystkim do 6430 – ziołorośli górskich (All. Adenostylion alliariae) i nadrzecznych (O. Convolvuletalia sepium). Rzadziej na:
· 3270 – zalewane muliste brzegi rzek z roślinnością Chenopodion rubri p.p. i All. Bidention tripartiti p.p.;
· 6510 – niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (All. Arrhenatherion elatioris);
· 6440 — łąki selernicowe (All. Cnidion dubii)
· 91E0 – łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Ass. Salicetum albo-fragilis, Ass. Populetum albae, SubAll. Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe);
· 91F0 – łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ass. Ficario-Ulmetum minoris).
Morfologia
Jednoroczne, choć spore (nawet 6-8 m dł.) pnącze z bardzo charakterystycznymi owocami, podobnymi do kolczastych ogórków lub kiwano, a potem do owoców bielunia. Kolczurka posiada delikatnie kutnerowate pędy, zaopatrzone w liczne wąsy czepne. Wypuszcza palmowate (dłoniasto klapowate) liście z 5-7 ostro zakończonymi klapami, podobnie jak łodygi słabo orzęsione i miękkie w dotyku. Jako roślina jednopienna posiada i kwiaty żeńskie, i kwiaty męskie na tym samym pędzie. Męskie kwiaty są białe, sześciodzielne, zebrane w dość ładne grona. Kwiaty żeńskie, również sześciokrotne, tworzą się u nasady tychże gron, zwisając ku dołowi. Owocem jest stosunkowo duża, kolczasta torebka. Za młodu ściany ma grube, mięsiste i kolczaste (stąd nazwy polska i łacińska), zaś wnętrze pełne powietrza i soków. Po dojrzeniu robi się cienkościenna, sucha, ażurowa, otwierając się przodem, wysypuje nasiona.
Biologia i ekologia
W Europie kolczurka stała się najbardziej inwazyjna w ekosystemach zbliżonych do ojczystych, to jest w dolinach rzecznych oraz na brzegach jezior i stawów. Preferuje ciężkie, aluwialne gleby o obojętnym odczynie, choć urośnie na wielu innych podłożach. Tworząc gęste maty, ogładza rodzime pnącza typowe dla „welonowych” zbiorowisk nadrzecznych ziołorośli i lasów łęgowych.
Zwalczanie: Wycinanie, koszenie lub wyrywanie. Mimo ustawowych nakazów do walki z E. lobata usuwa się ją u nas raczej rzadko, zwykle przy okazji walki z rdestowcami, rudbekią i topinamburem w dolinach rzecznych.
Ciekawostki
Już w 2012 r. zakazano jej sprowadzania, posiadania, prowadzenie hodowli, rozmnażania i sprzedaży bez specjalnej zgody Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Dalsza uprawa kolczurki podlega karze aresztu bądź grzywny.
Szczepy indiańskie wykorzystywały kolczurkę jako zioło lecznicze. Menomini z ziem dzisiejszego Wisconsin sporządzali z niej eliksiry miłosne i środki przeciwbólowe, a Pueblo z Nowego Meksyku leczyli nią reumatyzm.
Nazwa: rdestowiec ostrokończysty, rdestowiec japoński, rdest japoński, falopia japońska, ucho słonia, ośli rabarbar, dziki rabarbar, rabarbar Stalina; Reynoutria japonica syn. Polygnum cuspidatum, Fallopia japonica
Rodzina: rdestowate Polygonaceae
Pochodzenie: Azja Wschodnia (Japonia, Tajwan, większość Chin Kontynentalnych, Korea)
Zasięg wtórny na świecie: Europa, Ameryka Północna (Kanada i USA), Nowa Zelandia
Status w Polsce: niebywale inwazyjny (IV, najwyższa kat. inwazyjności)
Występowanie w Polsce: częsty w całym kraju, z łatwości formuje jednogatunkowe agregacje i wkracza nawet do mało zaburzonych siedlisk
Kolonizowane siedliska: Błyskawicznie i trwale (mimo zwalczania) zasiedla większość środowisk otwartych i półotwartych, w tym Dyrektywowe Siedliska, przede wszystkim 6430 (szczególnie) — ziołorośla górskie (All. Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (O. Convolvuletalia sepium), poza tym:
· 3240 — zarośla wierzby siwej na kamieńcach i żwirowiskach górskich potoków (Ass. Salici-Myricarietum część – z przewagą wierzby);
· 062 — 3230 — zarośla wrześni na kamieńcach i żwirowiskach górskich potoków (Ass. Salici-Myricarietum część – z przewagą wrześni) [września pobrzeżna (Myricaria germanica)];
· 061 — 3220 — pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków;
· 91E0 — łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Ass. Salicetum albo-fragilis, Ass. Populetum albae, SubAll. Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe);
· 91F0 – łęgi dębowo-wiązowo-jesionowe (Ass. Ficario-Ulmetum minoris);
· 9180 — jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach (All. Tilio platyphyllis-Acerion pseudoplatani);
· 6510 — niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (All. Arrhenatherion elatioris).
Prócz tego pleni się w środowiskach mocno zmienionych przez człowieka, zwłaszcza na wysypiskach śmieci, nasypach kolejowych i tramwajowych, ugorach, cmentarzach, przypłociach i przydrożach.
Morfologia
Ogromna, tworząca gęste łany roślina zielna, z wielkimi liśćmi i mocno porozgałęzianymi łodygami, powszechnie uważana za krzew (choć wcale nie drewnieje) lub mylona z bambusami (lubo nie jest trawą). Gatunek dwupienny (występują osobniki obupłciowe i żeńskie). Rdestowiec ostrokończysty posiada co najmniej trzy rodzaje pędów: 1) masywne, głęboko penetrujące grunt kłącza (zwane mylnie korzeniami) 2) nieco cieńsze od kłączy, też podziemne rozłogi oraz 3) charakterystyczne, puste wewnątrz pędy nadziemne, przypominające nieco bambusa. Łodygi tego gatunku odznaczają się błyskawicznym wzrostem każdej wiosny i równie prędkim zamieraniem na jesieni; skrętoległym ulistnieniem; gładką, lśniącą skórką; a pokrojem wznoszącym się, choć łukowato wygiętym. Mierzą do 3 m wys. Liście falopi japońskiej są znacznie większe niż u pozostałych rdestowców (porównywalne do łopianu, lepiężnika i oxy tree), dlatego roślinę tą nazywa się czasem uchem słonia. Również jasny odcień zieleni, zaostrzony koniec oraz prosto ścięta nasada odróżniają je od liści pozostałych rdestówców i rdestówek spotykanych w Polsce. Poza tym typowe dla rodzaju to jest: pojedyncze, szeroko eliptyczne, całobrzegie, z licznymi gruczołkami na spodzie blaszki, na długich ogonkach. Kwiaty rdestowca charakteryzują się jednopłciowością; trwałym, pięciokrotnym okwiatem, biało-zielonym kolorem oraz drobnymi rozmiarami. Skupione są w kwiatostany w formie rozgałęzionych wiech. Kwiatostany zawiązują się w kątach liści od sierpnia do początków października. Owocami są typowe dla rodziny rdestowatych, niepozorne orzeszki o kształcie pośrednim między trójgraniastym a kulistym (podobne do orzeszków naszych rdestów i gryki). Doskonale roznoszą się z wodą, glebą, wiatrem i na obuwiu.
Biologia i ekologia
Nadzwyczajna inwazyjność rdestowca ostrokończystego w obrębie wtórnego zasięgu wynika z jego strategii życiowej w dawnej ojczyźnie. Od początku był gatunkiem pionierskim, a jednocześnie zadziwiająco trwałym w dalszych etapach sukcesji. Wkraczał jako pierwszy na lawę i popioły wulkaniczne, tory lawinowe, piargi, pogorzeliska, łachy rzeczne oraz inne, nowopowstałe po klęskach żywiołowych, ekstremalnie niestabilne i/lub jałowe siedliska. O ile jednak większość gatunków pionierskich to słabe konkurencyjnie rośliny jednoroczne, wypierano w kolejnych latach przez rośliny wymagające żyźniejszych a stabilniejszych podłoży, o tyle rdestowiec jako roślina kłączowa, trwała, doskonale radzi sobie z wkraczaniem innych, okazałych bylin czy drzew do nowych siedlisk. W Polsce raczej nie zawiązuje owoców, za to rozprzestrzenia fenomenalnej regeneracji tak łodyg, jak kłączy i rozłogów. Osobniki potomne tworzą się nawet z kawałeczków kłącza długich na 10 mm, ważących 0,7 g, albo równie małych fragmentów pędu, byle zawierających węzeł. Fragmenty roślin mimo zakazów i edukacji budowlańców, ogrodników, drogowców wciąż rozwlekane są w toku robót ziemnych przy: umacnianiu brzegów, budowie dróg asfaltowych i torowisk. Ściółka z łodyg i liści tejże rośliny jest słabo rozkładalna w europejskich warunkach, toteż może latami zalegać grubą warstwą. Szkodzi to dodatkowo miejscowej faunie glebowej i florze.
Zwalczanie: Trudne, zwykle polega na wielokrotnym koszeniu i wyrywaniu (optymalnie przed kwitnieniem) przy równoczesnym oprysku (z racji odporności na wiele herbicydów obecnie kombinuje się z mieszankami herbicydów totalnych, zwykle imazypyru z glifosatem). Czasem sięga się po wrogów naturalnych tejże rośliny. Istnieją też specjalne maszyny wstrzykujące gorącą parę w glebę z kłączami. W niektórych państwach np.: UK gleba z pozostałościami rdestowca traktowana jest jako odpad niebezpieczny, a jej utylizacja prowadzona jest przymusowo, przez wyspecjalizowane firmy. Od lat modne są także społeczne akcje tropienia i niszczenia łanów rdestowca, szczególnie na obszarach chronionych. Niestety dochodzi przy tym do wykopywania, palenia herbicydami bądź pielenia innych gatunków, nawet mało przypominających falopię, w tym gatunków rodzimych (rdestu wężownika, dużych szczawiów, kielisznika zaroślowego, wyżpinu jagodowego, skrzypu olbrzymiego) lub obcych, ale nieinwazyjnych form ozdobnych (prawdziwych bambusów, dereni, lilaków, lejcesterii pięknej, pstrolistki sercowatej, skrzypu arktycznego oraz wielu innych).
Ciekawostki
Rdestowce długo uważane były za rośliny uprawne przyszłości. Ceniono je jako gatunki miododajne o późnym kwitnieniu, rośliny energetyczne (na opał) i do remediacji gleb skażonych metalami ciężkimi. Do dziś bywa wprowadzany na obszary poprzemysłowe, a potem spalany celem odzyskania metali ciężkich z jego biomasy mimo rosnącego sprzeciwu wobec takich praktyk. Pozostaje też ważnym źródłem resweratrolu dla farmacji i przemysłu spożywczego.
W XIX wieku rdestowce (falopie) oferowano w UK i USA jako swego rodzaju zamiennik bambusa dla ubogich, ale snobistycznych ogrodników. Takimi samymi „podróbkami” prawdziwych orchidei były niektóre niecierpki, zwłaszcza przylądkowy i himalajski.
Najmłodsze więc najdelikatniejsze pędy i liście tej rośliny można spożywać, przyrządzając je niczym szparagi, rabarbar lub szczaw, smażąc w cieście na placki ziemniaczane lub naleśniki, nawet na surowo. Ratowali się nimi polscy zesłańcy w Sowietach, przywożąc ten zwyczaj do Polski. Na Dalekim Wschodzie jada się także namoczone, młodziutkie kłącza. Z nowymi potrawami z tej rośliny eksperymentowano w ramach wystaw „Floraphilia”.
Nazwa: przymiotno białe, zimotrwał pospolity, Erigeron annuus (L.) Pers.
Rodzina: astrowate Asteraceae (złożone Compositae), podrodzina: astrowe właściwe Asteroidae
Pochodzenie: Ameryka Północna, rodzime są na pewno stanowiska na wschodnich wybrzeżach USA
Zasięg wtórny na świecie: Rozpowszechniło się na zachodzie Ameryki Północnej, Kolumbii Brytyjskiej, na Nowej Zelandii, niemal całej Eurazji (Indie, Chiny, Kaukaz, Azja Mniejsza, Europa), wyspa Reunion
Status w Polsce: trwale zadomowiony, średnio inwazyjny (II kat. inwazyjności), zauważalne zagrożenie dla rodzimej przyrody Pl
Występowanie w Polsce: częsty w całym kraju, od nizin przez niższe położenia górskie
Kolonizowane siedliska: głównie antropogeniczne pobocza, przydroża, ugory, łąki i pastwiska, miejskie łąki kwietne, jednak wnika także do półnaturalnych i naturalnych siedlisk ważnych dla Wspólnoty:
· 3220 – pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków
· 6210 – murawy kserotermiczne (Cl. Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis) – priorytetowe są tylko murawy z ważnymi stanowiskami storczyków
Morfologia
Roślina dwuletnia bądź kilkuletnia. Posiada dość sztywną, prostą, ulistnioną naprzeciwlegle łodygę rozgałęziającą się u góry, o rzadkich, ale grubych, odstających włoskach. Wykształca liście dwu typów: dolne i górne. Liście dolne charakteryzują się długimi, klinowatymi ogonkami oraz grubą, odwrotnie jajowatą blaszką o masywnych ząbkach, podczas gdy górne cechują się brakiem ogonków lub ogonkami mocno skróconymi, tudzież lancetowatą blaszką, zwykle całobrzegą albo o drobniutkich, trudno dostrzegalnych ząbkach. Kwitnie od czerwca do października, nawet listopada. Białe koszyczki z żółtym środkiem to całe kwiatostany I rzędu, skupione w kwiatostany II rzędu w formie rozrzutki, wiechy lub baldachu. Pojedynczy koszyczek E. annuus zbudowany jest z brzeżnych (zewnętrznych) kwiatów języczkowych oraz wewnętrznych kwiatów rurkowych. Kwiaty języczkowe odznaczają się wyłącznie żeńskim charakterem, blado czerwonolilowym rzadziej brudno białym kolorem, długością równą średnicy całego koszyczka, a skupione są w dwa rzędy. Kwiaty rurkowe natomiast są obupłciowe, siarkowo żółte i drobne. Owocem przymiotna białego będzie typowa dla astrowatych niełupka z aparatem lotnym (puchem kielichowym). Aparat lotny tworzy się nieco inaczej na owocach z zewnętrznego szeregu i z wnętrza owocostanu. Na kwiatach, a potem owocach z najbardziej zewnętrznego szeregu włoski rosną w jednym, tym samym szeregu. Natomiast kwiatki, a potem niełupki ze środka posiadają dwa szeregi puchu kielichowego, przy czym włoski wewnętrzne są znacznie okazalsze od zewnętrznych.
Biologia i ekologia
Przymiotno białe w swej amerykańskiej ojczyźnie było pierwotnie gatunkiem pionierskim, przystosowanym do wkraczania na tereny zaburzane przez czynniki naturalne np.: buchtowiska pekari, norki borsuków i piesków preriowych, wiatrołomy, łachy i kamieńce rzeczne. Za najważniejszych zapylaczy w USA uznaje się kilka rodzajów pszczół samotnych (przede wszystkim z rodzaju zadrzechnia i gatunki pasożytujące lęgowo na innych pszczołach), poza tym koszyczki odwiedzane są przez muchówki (bujankowate, rączycowate oraz ścierwicowate). Osy, motyle i niektóre chrząszcze rabują pyłek lub nektar, ale raczej nie zapylają kwiatostanów przymiotna.
Zwalczanie: wyrywanie z korzeniem, koszenie przed wydaniem nasion, spasanie.
Ciekawostki
Przymiotno białe jako gatunek dzielone bywa w Polsce na dwa podgatunki: p. typowe oraz p. północne. Podobnie jak u niektórych innych członków rodziny astrowatych (mniszków i jastrzębców, zwanych popularnie „mleczami”) także europejskie populacje przymiotna białego składają się z mnóstwa klonów rozmnażających się apomiktycznie. Poszczególne klony różnią się liczbą chromosomów (przeważa 2n=26, 27 lub 36, sporadycznie trafia się i 2n=54).
Przymiotno białe bywa spasane przez owce, króliki, pieski preriowe i susły. W Ameryce występuje kilka gatunków owadów ściśle związanych z E. annuus, jakie teoretycznie dałoby się wykorzystać do jego zwalczania np.: pluskwiak Lygus lineolaris oraz ćma Schinia lynx.
Einjähriges Berufkraut, Tall Fleabane, Erigeron annuus, Asteraceae, Habitus, Blüte, Flower, Frucht, fruit, Blatt, leaves, Stängel, stem, Spross, Same, Seed
Nazwa: pałka wysmukła, p. Laxmana, minipałka, p. delikatna, Typha laxmanii Lepech.
Rodzina: pałkowate Poaceae (trawy Graminae)
Pochodzenie: gatunek euro-syberyjski, typowy przede wszystkim dla wód stojących i okresowo zanikających strefy Wielkich Stepów Eurazji, od Chin i południowej Syberii przez Pakistan, Tadżykistan do Turcji oraz Iranu
Zasięg wtórny na świecie: Europa
Status w Polsce: zadomawiająca się, nie przyznano jeszcze kategorii inwazyjności.
Występowanie w Polsce: mimo ostrzeżeń o inwazyjnym charakterze wciąż obecna w ofercie niektórych szkółek, wręcz zalecana do umacniania brzegów. Najczęstsza na południu kraju, od Opolszczyzny i Górnego Śląska do Kotliny Sandomierskiej i Karpat.
Kolonizowane siedliska: wypiera niekiedy Wspólnotowe siedlisko 3140 — twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z podwodnymi łąkami ramienic Charetea ssp. Poza tym wkracza do innych typów szuwarów, formując dość zwarte szuwary w kanałach, rzekach, jeziorach i stawach rybnych, momentalnie przyśpiesza lądowacenie zbiorników wodnych.
Morfologia
Roślina trwała, wysoka na 0,5-1,2 m, smuklejsza od rodzimych pałek wąsko- i szerokolistnej, formująca typowy szuwar. Posiada dwa typy pędów:
1) penetrujące osad kłącza
2) okrągłe w przekroju, objęte pochwali liści łodygi.
Liście tejże pałki odznaczają się wypukłymi na dole, a płaskimi u góry, sinymi blaszkami, szerokości 2-7 mm. U niektórych osobników przewyższają kwiatostany. Pałka wysmukła tworzy od czerwca po sierpień dwa typy kwiatostanów: żeńskie i męskie. Żeńskie są jasnobrązowe, pozbawione przysadek, podługowato eliptyczne lub niemal okrągłe, szerokie na 10-20 mm, a długie na 40-90 mm. Męskie natomiast oddalone są od żeńskich o 10-60 mm. Owocami T. laxmanii są niełupki opatrzone długimi, trwałym znamionami, szypułką i pozostałościami okwiatu. Pozwala im to sprawnie latać albo pływać na ogromne odległości, zasiedlając nowe zbiorniki wodne.
Biologia i ekologia
Pałka wysmukła zasiedla wielorakie typy zbiorników wodnych oraz ich brzegi, preferując osady/gleby zasobne, o zasadowym odczynie, mineralne, a nie torfiaste. Potrafi kolonizować praktycznie pozbawione gleb spągi zalanych kamieniołomów wapieni.
Zwalczanie: Szuwarów pałki wysmukłej można się pozbyć spuszczając wodę z makrofitowej oczyszczalni ścieków (ogrodu deszczowego) albo odwrotnie – zatapiając ją ponad metr pod wodą. Również regularne koszenie przed i w trakcie kwitnienia wyniszcza tę roślinę.
Ciekawostki
Wiele gatunków i mieszańców pałek sprawdza się jako materiał plecionkarski, surowiec papierniczy, żywe filtry wody, wreszcie dekoracja ogrodów wodnych. Puchem ich owoców da się napychać materace, kołdry, a także dziecięce zabawki. Można nim też izolować ściany.
Jadanie różnych części pałek ratowało dawniej ludzi od głodu.
Nazwa: niecierpek pomarańczowy, n. przylądkowy, Impatiens capensis Meerb.
Rodzina: niecierpkowate Balsaminaceae
Pochodzenie: Kanada i większa część USA (pierwotnie brak na południowym zachodzie), gdzie pierwotnie był rośliną nizinnych lasów oraz terenów zalewowych dolin rzecznych
Zasięg wtórny na świecie: większość Europy i Japonia
Status w Polsce: najliczniejszy na północnym zachodzie, ale lokalnie występuje łanowo, należąc do silniej inwazyjnych gatunków w Polsce i na świecie (III stopień inwazyjności).
Występowanie w Polsce: pospolity w całym kraju, choć częstszy na południu
Kolonizowane siedliska: W Polsce i Niemczech zasiedla siedlisko Naturowe 91E0 — łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Ass. Salicetum albo-fragilis, Ass. Populetum albae, SubAll. Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe).
Morfologia
Okazała, choć tylko jednoroczna roślina, niższa od niecierpka himalajskiego, o charakterystycznie ostrogowatych, jaskrawo pomarańczowych kwiatach, krótkich palowych korzeniach i delikatnie prześwitujących łodygach. Cechuje się okrągłymi w przekroju, mięsistymi oraz łamliwymi łodygami. Są one żywo zielone lub purpurowo nabiegłe. Wypuszcza długoogonkowe liście, cienkie a eliptyczne, ułożone skrętolegle na pędzie. Kwitnie, zawiązując stosunkowo duże na tle całego egzemplarza, wyraziście oranżowe kwiaty, zwykle upstrzone bordowymi lub karminowo-brunatnymi łatkami. Tak samo jak u reszty niecierpków będą one dwubocznie symetryczne, wargowe, a zakończone ostrogą, zginającą się pod kwiatem o 180 stopni ku przodowi, nieco podobne do niespokrewnionych z nimi ostróżek (delfiniów). W każdym z kwiatów znajduje się pojedynczy, przytulony do górnej części korony kwietnej słupek oraz pięć krótszych odeń pręcików. Pręciki kończą się białymi pylnikami. Owocem jest typowa dla rodzaju Impatiens podłużnie pękająca, długa do 20 mm torebka z pięcioma klapami, wypełniona niewielką liczbą stosunkowo dużych nasion. Pojedyncze nasiona tego gatunku osiągają do 8,4 g wagi, a mierzą po 4,2-4,4 mm długości, przy 2,4 mm szerokości.
Biologia i ekologia
Jego widoczne z daleka, grzbieciste, lecz bezwonne kwiaty w Ameryce zapylane są głównie przez kolibry (zwłaszcza koliberka rubinobrodego). Rzadziej, choć też często odwiedzają je rodzime, samotne pszczoły o długich języczkach, ćmy i motyle dzienne z rodziny paziowatych. Podobnie jak u innych gatunków pierwotnie zapylanych przez kolibry (jak milin) w Europie ich rolę przejmują trzmiele. I. capensis bywa uprawiany w ogrodach naturalistycznych jako atrakcja dla motyli lub kolibrów. Kwiaty rosnące bliżej łodyg albo przy niedostatku zapylaczy tworzą nasiona samopylnie. Rośliny potomne wyrosłe bez zapylenia kiełkują dobrze, ale z natury są mniejsze od powstałych po obcopylnym zapyleniu krzyżowym.
Zwalczanie: Jak w przypadku pozostałych roślin jednorocznych wskazane jest koszenie lub wyrywanie podczas kwitnienia.
Ciekawostki
Niecierpek pomarańczowy jako roślina niebywale silna konkurencyjnie bywa podsiewany w Ameryce Północnej celem zwalczania gatunków obcych dla tamtej części świata.
Sok z tego zioła działa przeciwgrzybiczo. Koi też oparzenia sumakiem jadowitym lub pokrzywą.
Polska oraz łacińska nazwa „przylądkowy-capensis” wynika z pomyłki uczonego, który pierwszy opisał go jako odrębny gatunek. Wziął go bowiem za przybysza z Afryki południowej (dzisiejszego RPA).
Nazwa: uczep amerykański Bidens frondosa L. syn. Bidens melanocarpa Wiegand
Rodzina: astrowate Asteraceae (złożone Compositae), podrodzina: astrowe właściwe Asteroidae
Pochodzenie: cała Ameryka Północna od Atlantyku po Pacyfik, od Kanady po Nowy Meksyk
Zasięg wtórny na świecie: Eurazja, płn. Afryka, Nowa Zelandia
Status w Polsce: kategoria inwazyjności III (wysoka) 13pkt.
Występowanie w Polsce: bardzo częsty w całym kraju, nieco rzadszy na północy, szczególnie liczny w dolinach rzek
Kolonizowane siedliska: głównie antropogeniczne pobocza dróg kołowych i kolejowych, brzegi stawów rybnych, kanałów, rowów odwadniających i rzek, ugory, łąki i pastwiska, miejskie łąki kwietne, jednak wnika także do półnaturalnych i naturalnych siedlisk ważnych dla Wspólnoty 3270 – zalewane muliste brzegi rzek z roślinnością Chenopodion rubri p.p. i All. Bidention tripartiti p.p., nieco rzadziej:
· 3130 — brzegi lub osuszane dna zbiorników wodnych ze zbiorowiskami z Cl. Littorelletea uniflorae, Cl. Isoeto-Nanojuncetea
· 6430 — ziołorośla górskie (All. Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (O. Convolvuletalia sepium);
· 6410 — zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (All. Molinion caeruleae);
· 6510 — niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (All. Arrhenatherion elatioris);
· 6520 — górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie (All. Polygono-Trisetion).
Morfologia
Niska lub średniej wielkości roślina jednoroczna o wznoszących się, porozgałęzianych na górze pędach i żółtawych koszyczkach kwiatowych. Łodygi uczepu są albo ciemnozielone, albo purpurowe. Posiada trójkrotne (sporadycznie pięciodzielne) liście na długich, cienkich, ale nieoskrzydlonych szypułkach. Wytwarza jedynie kwiaty typu rurkowego (promienistego), niepozorne, w kolorze umbry (brudno żółtym), skupione w niewielkich kwiatostanach I rzędu (koszyczkach). W jednym koszyczku znajduje się koło setki kwiatów, dających zwykle do 40 owoców. Owoce uczepu amerykańskiego to płaskie niełupki o dwu ościach na szczycie, z licznymi brodawkami i haczykami, mocno czepiające się piór, sierści lub odzieży (stąd nazwy łacińska i polska). Haczyki i brodawki ułatwiają też długie unoszenie się w wodach rzek i jezior.
Biologia i ekologia
Uczep amerykański na wielu okresowo zalewanych siedliskach wypiera rodzime dla Polski gatunki namulisk i mokrych łąk, zwłaszcza uczep zwisły Bidens cernua, u. trójlistkowy Bidens tripartita, łobodę osczepowatą Atriplex hastata, wyczyńca kolankowatego Alopecurus aequalis czy brodobrzankę rozpierzchłą Catabrosa aquatica.
Zwalczanie: Koszenie, wyrywanie z korzeniami albo tłumienie metodą no till (okrycie gruntu paroma warstwami agrowłókniny lub mokrych kartonów i ziemi).
Ciekawostki
Uczep amerykański to jeden z najwcześniej zadomowionych w Europie (XVII w. tak jak rudbekia naga, pewnie tylko tatarak był w Polsce wcześniej), obcych gatunków inwazyjnych, zarastających brzegi naszych wód, a potem przyległe pastwiska, łąki kośne czy miejskie łąki kwiatowe.
Nazwa: szczaw omszony Rumex confertus Willd.
Rodzina: rdestowate Polygonaceae
Pochodzenie: pas lasostepów i najwilgotniejszych stepów od Ukrainy po Azję Środkową
Zasięg wtórny na świecie: Europa do UK włącznie
Status w Polsce: trwale zadomowiony na wschodzie i centrum, efemerycznie zawlekany na zachodzie Polski
Występowanie w Polsce: najpospolitszy na południowym wschodzie i w centrum, w dolinach Wisły oraz Bugu, w Bieszczadach i Beskidach sięga do 690 m.n.p.m.
Kolonizowane siedliska: Błyskawicznie i trwale (mimo zwalczania) zasiedla większość środowisk otwartych w dolinach rzecznych, w tym Dyrektywowe siedliska:
· 6430 (najchętniej) — ziołorośla górskie (All. Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (O. Convolvuletalia sepium)
· 6410 — zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (All. Molinion caeruleae).
· 6510 — niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (All. Arrhenatherion elatioris)
· 6520 — górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie (All. Polygono-Trisetion).
Poza tym wnika do miejsc ruderalnych (gruzowiska, wysypiska, tory kolejowe, przypłocia) i segetalnych (wilgotne miedze, skraje pól ornych).
Morfologia
Okazała roślina trwała (do 100 cm wys.), z dwoma klasami osobników (męskimi i obupłciowymi), cała upstrzona włochatymi brodawkami. Posiada liczne korzenie wyrastające z kłączy. Zawiązuje dwa rodzaje pędów: 1) niedługie, tęgie kłącza oraz 2) wyprostowane łodygi z kwiatostanami. Pędy kwiatowe są wyprostowane. Liście trójkątnie lancetowate, długie i szerokie, podobne nieco do liści chrzanu, od spodu orzęsione silniej jak u rodzimych gatunków szczawiu. W kwiatostanach wewnętrzne, wrzecionowate działki okrywy zazwyczaj szersze jak dłuższe, o drobno piłkowanych brzegach. Owocami Rumex confertus są trójkanciaste, brunatne niełupki długie na 4 mm, rozprzestrzeniająca się na średnie dystanse w sierści zwierząt lub odzieży, na dalsze dystanse z wiatrem i wodami rzecznymi.
Biologia i ekologia
Roślina wiatropylna i wiatrosiewna. Okazy obupłciowe bywają samopylne. Znosi półcień, choć woli mocne Słońce. Lubi gleby bardzo żyzne, ciężkie, od okresowo zalewanych po stale podmokłe. Toleruje podłoża skażone i niestabilne.
Zwalczanie: Trudne, wymaga dalszych doświadczeń w terenie. Koszenie hamuje produkcję nasion, zatem i rekrutację nowych siewek. Może jednak nasilać rozmnażanie wegetatywne. Dzięki monstrualnie rozwiniętemu systemowi korzeniowemu wytrzymuje próby zniszczenia go przez intensywne koszenie, wypas zwierząt, pielenie lub oprysk herbicydami.
Ciekawostki
Jako roślina silna konkurencyjnie, przedstawiciel rodzaju szczaw stanowi spore zagrożenie dla rodzimej przyrody. Szybko wypiera inne gatunki łąk, pastwisk i lasów łęgowych. Psuje jakość pasz dla inwentarza gospodarskiego. Jako gatunek wiatropylny, a jednocześnie wypierający rośliny owadopylne ogranicza ilość owadzich zapylaczy i zagraża alergikom. Można go jednak wykorzystywać jako zioło lecznicze.
Nazwa: stokłosa spłaszczona, s. łódkowata, s. kalifornijska, błędnie zwana też “s. obiedkowatą”, Bromus carinatus Hook. & Arn., syn Ceratochloa haenkeana auct.
Rodzina: wiechlinowate Poaceae (trawy Graminae)
Pochodzenie: zachodnie, pacyficzne wybrzeża Ameryki Północnej (od Alaski po Meksyk włącznie), już na środkowym zachodzie USA uważana za zawleczoną
Zasięg wtórny na świecie: Eurazja
Status w Polsce: trwale zadomowiona, bardzo inwazyjna
Występowanie w Polsce: częsta w całym kraju, uważana za pospolitszą na zachodzie i południu kraju, ale może jest tylko błędnie oznaczana lub przeoczana na wschodzie i północy naszych ziem?
Kolonizowane siedliska: wnika do siedlisk Dyrektywowych, zwłaszcza 6430 – ziołorośla górskie (All. Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (O. Convolvuletalia sepium), rzadziej także:
· 6510 — niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (All. Arrhenatherion elatioris);
· 6440 — łąki selernicowe (All. Cnidion dubii);
· 6520 — górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie (All. Polygono-Trisetion);
· 6210 — murawy kserotermiczne (Cl. Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis) – priorytetowe są tylko murawy z ważnymi stanowiskami storczyków;
·5130 — formacje z jałowcem zwyczajnym (Juniperus communis) na wrzosowiskach lub nawapiennych murawach;
· 6230 — górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (All. Nardion – płaty bogate florystycznie);
Ponadto wnika na miedze, pasy kwiatowe, do miejskich łąk kwietnych (szczególnie jednorocznych, komponowanych z dawnych gatunków segetalnych pochodzenia bliskowschodniego i kalifornijskiego), przypłocia, przydroża, śmietniki czy hałdy.
Morfologia
Dwuletnia bądź jednoroczna trawa, tworząca okazałe kępy, nierzadko z rozłogami. Wymiary i odcień zieleni całego osobnika mocno zależą od oświetlenia oraz wilgotności stanowiska. Źdźbła mierzą od 50 do 150 cm (najczęściej 60-80 cm) wysokości. Liście typowe dla rodzaju stokłosa, równowąskie, długie (do 0,3-0,4 m, przy szerokości 10 mm), ciemnozielone w kolorze, z orzęsionymi na brzegu pochwami. Tworzy kwiatostany w formie okazałej, mocno rozpierzchłej wiechy (długiej na 15 cm, czasem do 30 cm) o silnie spłaszczonych, wręcz łódkowatych (stąd nazwy gatunkowe) kłoskach, zaostrzonych plewach, plewkach górnych równych, długością dolnym, plewkach dolnych z wyraźnym kilem oraz krótszymi od nich, wyrosłymi tuż przy wierzchołku, zawsze prostymi ościami (4-10 mm długości). Zapylana zwykle przez wiatr, przy bezwietrznej pogodzie samopylna. Owocami będą typowe dla stokłos ziarniaki, nierzadko żywotniejsze niż u rodzimych stokłos.
Biologia i ekologia
Jako roślina bardzo wydajna i łatwo adaptująca się do nowych warunków była wysoko ceniona w XX w. jako trawa łąk kośnych. Używano jej także podobnie jak w ojczyźnie do utrwalania skarp, rekultywacji hałd i wyrobisk, zadarniania wałów przeciwpowodziowych, parkingów i lotnisk. Prędko zaczęła uciekać z upraw, zasiedlając przypłocia, pobocza szos i linii kolejowych oraz nielegalne wysypiska śmieci. Współcześnie w miastach bywa pospolitsza niż na wsiach. Tym niemniej stanowi utrapienie w pasieczyskach, pasach kwietnych, łąkach miejskich (zwłaszcza jednorocznych) oraz ogrodach motylowych, gdyż mocno wypiera dwuliścienne kwiaty atrakcyjne dla owadów, więc także dla pająków, ptaków śpiewających i drobnych, owadożernych ssaków. Kwitnie w maju i czerwcu. W polskich warunkach dość niemrawo tworzy nowe kępy przez rozłogi, za to produkuje mnóstwo ziarniaków, ponawiając kwitnienie i owocowanie, zwłaszcza po zgryzieniu lub skoszeniu.
Zwalczanie: w okolicach Wrocławia usuwana z obszarów cennych przyrodniczo poprzez częste (kilkanaście razy rocznie), regularne koszenie nisko przy gruncie. Uwaga! Pokos tylko 1-3 razy w roku tylko usprawni owocowanie i tworzenie nowych kęp! Najlepiej nie dopuścić do dalszego rozprzestrzeniania się B. carinatus kontrolując materiał siewny, unikając ziemi niewiadomego pochodzenia/niepoddanej kwarantannie i odchwaszczaniu.
Ciekawostki: Stokłosę spłaszczoną postrzegać można albo jako jeden, wielopostaciowy gatunek, albo jako całą grupę podobnych i blisko spokrewnionych, ale oddzielonych już pewnymi barierami rozrodczymi oraz siedliskowymi gatunków.
Prawdziwa stokłosa obiedkowa Bromus willdenowii faktycznie przypomina s. spłaszczoną, lecz plewki ma pozbawione ości. Poza tym pochodzi z Ameryki Południowej, a nie Północnej. Jako bardziej wymagająca termicznie słabo rozwija się w polskich warunkach. Zdziczeć może tylko przejściowo, gdyż wyniszczą ją ostre zimy.
Nazwa: rudbekia naga, r. różnolistna, r. sieczna, rotacznica naga, Rudbeckia laciniata L. Syn. R. heterophylla Torrey & Gray
Rodzina: astrowate Asteraceae (złożone Compositae), podrodzina: astrowe właściwe Asteroidae
Pochodzenie: Ameryka Północna, rodzima dla lasów i prerii Wielkich Równin oraz na wschód od Appalachów
Zasięg wtórny na świecie: rozpowszechniona w całej Eurazji, Australii, Nowej Zelandii, Meksyku, na Azorach
Status w Polsce: kategoria inwazyjności IV (najwyższa) 15pkt.
Występowanie w Polsce: Co raz częstsza w całym kraju, zwłaszcza na terenach okresowo zalewanych (stawy rybne, doliny rzek i kanałów). Pozostaje najliczniejsza na Śląsku, a najrzadsza na Mazurach i Suwalszczyźnie.
Kolonizowane siedliska: Rudbekia naga kolonizuje niestabilne z natury siedliska nadrzeczne, w tym Dyrektywowe, zwłaszcza 6430 – ziołorośla górskie (All. Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (O. Convolvuletalia sepium). Ponadto:
· 3220 — pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków;
· 3240 — zarośla wierzby siwej na kamieńcach i żwirowiskach górskich potoków (Ass. Salici-Myricarietum część – z przewagą wierzby);
· 6510 – niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (All. Arrhenatherion elatioris);
· 6440 — łąki selernicowe (All. Cnidion dubii);
· 91E0 — łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Ass. Salicetum albo-fragilis, Ass. Populetum albae, SubAll. Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe);
· 91F0 – łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ass. Ficario-Ulmetum minoris).
Prócz tego co raz pospolitsza na siedliskach sztucznych: groblach, wałach przeciwpowodziowych, polderach, brzegach rowów melioracyjnych, kanałów żeglownych oraz.
Morfologia
Bardzo wysoka bylina o krótkich rozłogach i złocistych kwiatostanach w formie koszyczków. Odnawia się z rozłogów. Posiada pokryte sinawym nalotem łodygi, słabo rozgałęziające się u góry, gołe. Liście rotacznicy nagiej cechują się sporymi rozmiarami blaszek, długimi ogonkami oraz bardzo zróżnicowanym, zawsze jednak pierzastodzielnym kształtem. Kwiatostany składają się z długich a szerokich, miodowo żółtych kwiatów języczkowych (potocznie zwanych płatkami) oraz ciemnych, brązowawych bądź oliwkowych kwiatów rurkowych. U odmian pełnokwiatowych wszystkie kwiaty języczkowe, a przynajmniej zbliżone do języczkowych. Owocem są gołe, czworokątne niełupki, opatrzone puszystym aparatem lotnym.
Biologia i ekologia
Do mieszanek dla owadzich zapylaczy odradza się odmiany o kwiatach pełnych (jak znana z tradycyjnych ogródków wiejskich ‘Golden Glow’) i półpełnych, albowiem nie produkują pyłku. W Polsce i krajach sąsiednich kiełkuje około 60% niełupek, ale do inwazji nie trzeba rozmnażania płciowego, wystarczą rozłogi. Miejscami tworzy wyjątkowe zbite, jednogatunkowe łany. Choć na koszyczkach rotacznicy uwija się wiele owadów, to niełupki powstają nawet bez zapylenia, na drodze tzw. apomiksji.
Zwalczanie: Brak idealnej metody tępienie R. laciniata. Stosunkowo najlepsze wyniki daje wykopywanie rozłogów połączone z systematycznym koszeniem. W sąsiedztwie płatów wyjątkowo cennych gatunków rodzimych nawet najzagorzalsi obrońcy przyrody dopuszczają mazanie herbicydami. Można też zerwać wierzchnią warstwę gleby, nakryć ją kartonami, a po paru miesiącach podsiać nasionami gatunków rodzimych, w tym ustępujących.
Ciekawostki
Miłośni(cz)kom złocistych amerykańskich kwiatów z rodziny astrowatych zaleca się zastępowanie na miejskich łąkach, ogrodach deszczowych i pasażach roślinnych rudbekii nagiej jej kuzynką: r. owłosioną R. hirta. R. owłosiona tylko sporadycznie widywana jest poza ogrodami.
Rudbekię nagą sprowadzono z Ameryki Płn. do Europy już w XVI bądź XVII w. Od razu zyskała popularność, gdyż była mało wymagająca, niewrażliwa na mrozy i krótkie susze, a nawet bez ogrodnika nieźle dawała sobie radę z chwastami.
Nazwa: rdestowiec sachaliński, rdestówka sachalińska, rdest sachaliński, falopia sachalińska, Reynoutria sachalinensis
Rodzina: rdestowate Polygonaceae
Pochodzenie: zasięg pierwotny znacznie mniejszy od pokrewnych rdestówców, jak wskazuje nazwa gatunkowa ograniczał się do półwyspu Sachalin oraz przyległych wysp: Kuryli, Ullyng, Honsiu i Hokkaido
Zasięg wtórny na świecie: Europa, Ameryka Północna (Kanada i USA)
Status w Polsce: niebywale inwazyjny (IV, najwyższa kat. inwazyjności).
Występowanie w Polsce: coraz pospolitszy, tworzący zbite, jednogatunkowe agregacje, agresywnie wnikający nawet w środowiska o wysokim stopniu naturalności
Kolonizowane siedliska: Mimo ustawowych ograniczeń w uprawie i handlu oraz tępienia w czynie społecznym wciąż wnika do siedlisk otwartych i półotwartych, również tych z Dyrektywy Habitatowej jak: 6430 — ziołorośla górskie (All. Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (O. Convolvuletalia sepium), poza tym:
· 062 — 3230 — zarośla wrześni na kamieńcach i żwirowiskach górskich potoków (Ass. Salici-Myricarietum część – z przewagą wrześni) [września pobrzeżna (Myricaria germanica)];
· 3240 — zarośla wierzby siwej na kamieńcach i żwirowiskach górskich potoków (Ass. Salici-Myricarietum część – z przewagą wierzby);
· 91E0 — łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Ass. Salicetum albo-fragilis, Ass. Populetum albae, SubAll. Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe);
· 91F0 – łęgi dębowo-wiązowo-jesionowe (Ass. Ficario-Ulmetum minoris);
· 9180 — jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach (All. Tilio platyphyllis-Acerion pseudoplatani);
· 6510 — niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (All. Arrhenatherion elatioris).
Tak samo jak pozostałe rdestowce błyskawicznie kolonizuje miejsca poddane silnej presji człowieka np.: wały przeciwpowodziowe, śmieciowiska, nasypy tramwajowe oraz kolejowe, odłogi, cmentarze, przychacia. Wciąż liczny w dawnych parkach dworskich, okolicach ogrodów botanicznych czy arboretów.
Morfologia
Gigantyczna, jeszcze wyższa od r. ostrokończystego (do 450 cm) roślina zielna, przypominające trochę bambusa, nierzadko brana za młode drzewko albo krzak (lubo nie drewnieje), dwupienna (występują osobniki obupłciowe i żeńskie). Rdestowiec sachaliński wypuszcza trzy rodzaje pędów: 1) tęgie, poziomo przerastające glebę kłącza (błędnie nazywane korzeniami), sięgające jednak płyciej niż u r. ostrokończystego (bo do 1 m w głąb, a nie 2-3m); 2) cieńsze od kłączy, też podziemne rozłogi; 3) dość charakterystyczne, wydrążone, kolankowate (podzielone na węzły i międzywęźla) łodygi, tworzące zbite łany. Pędy nadziemne u r. sachalińskiego będą wyższe, lecz cieńsze niż u r. ostrokończystego, niemal zawsze proste bądź tylko słabo porozgałęziane, ponadto bardziej jasnozielone w odcieniu. Reszta cech pędów nadziemnych niemal identyczna: ulistnienie skrętoległe; gładka, tłustawa w dotyku skórka; prędki rozwój na wiosnę, szybkie zamieranie jesienią, ale bardzo powolne gnicie po obumarciu. Liście rdestówki sachalińskiej charakteryzują się wyraźniej mniejszymi rozmiarami na tle ostrokończystej, tudzież bardziej wydłużonym, jakby wierzbowatym kształtem, z sercowatą bądź okrągławą nasadą. Ogonki liściowe będą silniej zaczerwienione jak u innych falopii (rdestowców), a blaszka miększa w dotyku, od spodu kutnerowata. Poza tym jednak są całkiem spore, bo 20-40 cm długie, a 8-20 cm szerokie, również całobrzegie, z ostrawym, choć bardziej tępym niż u ostrokończystego wierzchołkiem. Kwiaty R. sachalinensis cechują się jednopłciowością; trwałym, pięciokrotnym okwiatem, wreszcie niepozornymi wymiarami. Od pokrewnego r. ostrokończystego odbiegają m.in. bardziej żółtawym odcieniem, choć też są ogólnie białawo-zielonkawe; tudzież występowaniem po 4-7, a nie po 2-4 na jedną gałązkę grona (kwiatostanu). Dalsze cechy takie same jak u ostrokończystego: pręciki ukryte w okwiecie; słupek o trzech frędzlowatych znamionach; zewnętrzne listki okwiatu w procesie przekształcania się kwiatostanu w owocostan ze skrzydełkiem na grzbiecie; kwitnienie późne (aczkolwiek dłuższe niż u ostrokończystego, bo zaczyna się wcześniej, od połowy lipca, by skończyć późnej, w pierwszych dniach zimy). W Polsce zwykle nie zawiązuje owoców. W obrębie pierwotnego zasięgu obsiewa się obficie, zawiązując typowe dla całej rodziny rdestowatych, małe, trójgraniaste orzeszki.
Biologia i ekologia
Roślina bardzo atrakcyjna dla owadów, ceniona przez europejskich i amerykańskich pszczelarzy za kwitnienie dłuższe i obfitsze niż u krewniaków. Późny termin kwitnienia także stanowi ważny atut na tle gatunków typowych dla naszej strefy klimatycznej. Rdestówka sachalińska charakteryzuje się nader zbliżoną ekologią do ostrokończystej: również jest pionierem na terenach aktywnych wulkanicznie, nawiedzanych powodziami, lawinami i spływami błota; również jest niezwykle tolerancyjna względem zasobności i odczynu chemicznego gleby, z powodzeniem występując i na glebach kwaśnych (pH 3,5) i alkalicznych (pH 7,5), i znosząc lekkie zasolenie.
Zwalczanie: Takie samo jak u reszty rdestowców i rdestówek. Na obszarach cennych dla deweloperów niszczony mieszankami herbicydów totalnych (nierzadko urzędowo zakazanych w danym państwie), plus koszeniem i wyrywaniem tuż przed kwitnieniem. Ścinanie i obłamywanie już w porze kwitnienia wręcz nasila zawiązywanie nowych pędów kwiatowych. W parkach narodowych, rezerwatach i obszarach N2000 preferuje się ręczne pielenie, koszenie i pracowite wykopywanie gleby plus protegowanie ekspansywnych gatunków rodzimych. Walka z R. sachalinensis prowadzi niekiedy do strat wśród innych, mylonych z nim roślin, w tym gatunków rodzimych (wężownik i szczawie, nawet wyżpin i skrzypy w Polsce) albo drogich, nieinwazyjnych form dekoracyjnych i/lub leczniczych (pstrolistki, lejcesterii, dereni, tudzież prawdziwych bambusów).
Ciekawostki
Rozmnażanie płciowe nie jest rdestowcom szczególnie potrzebne w ich nowych ojczyznach. Wystarcza im regeneracja z pędów nadziemnych bądź podziemnych, rozdrobnionych przez ludzi lub siły przyrody, roznoszonych z gruntem albo wodami powodziowymi. Taka strategia życiowa zdarza się często u wielu obcych geograficznie roślin wodnych, bagiennych i nadrzecznych, choćby u moczarek i tataraku. U rdestowców sachalińskich, podobnie jak u ostrokończystych, występują dwie klasy osobników płciowych. Pojedynczy osobnik wytwarza albo tylko kwiaty obupłciowe, albo tylko męskosterylne, zwane dla uproszczenia żeńskimi. Na Sachalinie oraz sąsiednich wyspach japońskich do pomyślnego wydania nasion konieczne są rosnące obok okazy obu klas i zapylenie krzyżowe między nimi. W Europie żywotność pyłku jest mniejsza niż na Dalekim Wschodzie. O dziwo orzeszki najczęściej powstają gdy pyłek r. sachalińskiego trafi na znamię słupka u r. ostrokończystego. Efektem ich skrzyżowania staje się r. czeski R. x bohemica o wyglądzie i genomie niemal dokładnie pośrednim między formami rodzicielskimi. R. czeski może hybrydyzować wstecznie z sachalińskim, dając roje mieszańce. Można się zastanowić, czy traktowanie rdestowców o szerokich i wąskich liściach jako odrębnych gatunków ma sens taksonomiczny? Może należałoby je uznać za odmiany, bardziej plenne po zapyleniu krzyżowym? Podobne zjawiska znane są aż za dobrze ogrodnikom próbującym uzyskać maksimum owoców u historycznych odmian jabłek, borówek, kapust i gorczyc, nawet jeśli obie odmiany tworzyły kwiaty obupłciowe.
Mimo uświadamiania ludzi od dziesiątków lat odnośnie szkodliwości rdestowców dla rodzimej flory i fauny te ogromne falopie wciąż mają swoich wielbicieli. Dawniej wiązano wielkie nadzieje ze spalaniem biomasy oraz wykorzystaniem ich do oczyszczania gleb skażonych czy szlamów z oczyszczalni ścieków. Obecnie robią furorę w europejskim ziołolecznictwie i jako dzikie warzywa. Preparatami z R. sachalinensis łagodzi się skutki astmy, nadciśnienia, chorób serca, zapaleń, a także grzybic. W miarę jak lekarstwa i nowalijki będą drożeć można się spodziewać prób uprawy i bojkotu praw nakazujących likwidację płatów tego rdestowca oraz jego mieszańców.
